NGO và tội trốn thuế

Bài viết này nằm trong số báo tháng Mười Hai năm 2022 của Luật Khoa tạp chí, được phát hành lần đầu trên ấn bản PDF đề ngày 1/12/2022.

“NGO trốn thuế” là chuyện khó hiểu với phần đông công chúng và với người nước ngoài.

Trong hai năm 2021 - 2022, chúng ta đã liên tiếp chứng kiến các vụ án trốn thuế với việc bốn lãnh đạo của ba NGO (non governmental organization - tổ chức phi chính phủ) nổi tiếng nhận những án tù, mà mức án cao nhất lên tới 5 năm (Mai Phan Lợi, Bạch Hùng Dương, Đặng Đình Bách, và Ngụy Thị Khanh). Dư luận nghi ngờ chính quyền có động cơ chính trị đằng sau các vụ án này. Báo chí nhà nước và các blog thân chính phủ thì không ngừng biện minh cho những bản án này với lập luận rằng trốn thuế là tội ở tất cả các nước và không thể dung tha. [1] Ẩn ý của họ: đây không phải là các vụ án chính trị.

Hơi trớ trêu cho chính quyền là họ đã từng dùng tội trốn thuế để bỏ tù hai nhà hoạt động dân chủ thuộc hàng nổi tiếng nhất: blogger Điếu Cày Nguyễn Văn Hải và luật sư nhân quyền Lê Quốc Quân. [2]

Quay trở lại với các án trốn thuế của bốn nhà lãnh đạo NGO: Ta nên hiểu các vụ án này như thế nào?

Không phải án nào cũng giống án nào

Hồ sơ của ba vụ án Mai Phan Lợi - Bạch Hùng Dương, Đặng Đình Bách, và Ngụy Thị Khanh đều không được công khai, thông tin từ báo chí chính thống cũng nhỏ giọt và không đầy đủ.