Từ yêu đương đến yêu nước

Trước tiên, phải nói rằng tình yêu là một hiện tượng phức tạp và khó lý giải. Dù hàng trăm năm nay, ngành tâm lý học đã không ngừng đưa ra các nghiên cứu giúp con người nhìn nhận khái niệm mơ hồ và riêng tư này một cách rõ ràng và cởi mở hơn từ nhiều khía cạnh.

Trong đó có những quan điểm mâu thuẫn nhau, cũng có những quan điểm củng cố lẫn nhau và củng cố giả thuyết của một số lĩnh vực khác như vật lý lượng tử, thiên văn học, y học, triết học, thần học, v.v.

Nghĩ về yêu khó, trải nghiệm yêu đôi khi còn khó hơn, nhưng yêu luôn là điều khiến nhiều người tò mò. Sự phân tích đầy đủ về chủ đề này dường như là bất khả, tuy nhiên chúng ta vẫn có thể xem xét qua một vài góc nhìn. Tình yêu đích thực có thể được hiểu như thế nào? Khái niệm “yêu” trong tình yêu đôi lứa và tình yêu đất nước có những điểm gì tương đồng?

Tình yêu đích thực *

Cách đây hàng ngàn năm, nhiều nhà tư tưởng lớn bao gồm các triết gia và văn nghệ sĩ đã tìm hiểu để xây dựng nền tảng nhận thức về tình yêu. 

Trên nền tảng đó, trong cuốn The Road Less Traveled: A New Psychology of Love, Traditional Values and Spiritual Growth (tạm dịch: Con đường ít người đi: Một tâm lý mới về tình yêu, những giá trị truyền thống và phát triển tinh thần) xuất bản năm 1978, tiến sĩ tâm thần học (psychiatrist) Morgan Scott Peck, M.D. đưa ra một định nghĩa có tính mục đích luận (teleological definition) về tình yêu đích thực nói chung: “Tình yêu là ý chí mở rộng bản ngã để chính mình hay người khác trưởng thành hơn về mặt tinh thần.” [1]

Ông cũng chú thích rằng mình đi đến định nghĩa ấy hoàn toàn không phải bằng con đường suy tưởng có tính mục đích luận, mà thông qua quá trình quan sát thực tiễn tâm thần lâm sàng. Ông đã chứng kiến các bệnh nhân của mình đến với tâm lý trị liệu ít nhiều đều vì ngộ nhận bản chất cũng như nhầm lẫn biểu hiện của tình yêu. Bởi vậy ông rút ra kết luận rằng mục đích mà người ta hướng đến (một cách ý thức hoặc vô thức) là nét phân biệt chính yếu xem hành động của họ có phải tình yêu không.

Và vì mở rộng bản ngã là một tiến trình đi lên, do đó hành vi yêu thương của chúng ta có thể giúp thăng tiến bản ngã của chính ta, ngay cả khi mục đích của nó là sự trưởng thành của người khác.